Positieflijst zoogdieren eindelijk van kracht

Veel dieren die in Nederland als huisdier gehouden worden, lijden ernstig omdat op geen enkele manier tegemoet gekomen kan worden aan hun natuurlijke behoeften. In 2014 is met de hulp van de Sophia-Vereeniging in Nederland een zogenaamde ‘positieflijst’ tot stand gekomen, die per 1 februari 2015 van kracht wordt. Zoogdiersoorten die niet op deze lijst genoemd worden, mogen dan niet meer gehouden en verhandeld worden.

Onvoldoende bescherming

Volgens de Nederlandse wet mogen allerlei dieren als huisdier gehouden worden die daarvoor niet geschikt zijn. Het gaat dan met namen om wilde dieren zoals wasberen, papegaaien en stinkdieren, die in gevangenschap onder schrijnende omstandigheden leven. Deze dieren zijn niet aangepast aan een leven met mensen; het is onmogelijk om hun huisvesting en verzorging voldoende af te stemmen op hun natuurlijke behoeften. Hierdoor kunnen ze hun normale gedragsrepertoire niet uitvoeren, met welzijnsproblemen tot gevolg. Omdat de huidige wet deze diersoorten onvoldoende bescherming biedt, pleit de Sophia-Vereeniging al jaren voor een positieflijst: een opsomming van dieren die geschikt zijn om als huisdier gehouden te worden.

Grenzen stellen

Op 19 juni 2013 werd bekend dat eindelijk gehoor gegeven wordt aan het pleidooi voor een positieflijst. In een brief aan de Tweede Kamer liet staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken weten dat het houden van en handelen in wasberen, luipaardkatten en vele andere zoogdieren verboden wordt, zodat dierenleed vermindert en welzijnsschade wordt voorkomen. Dijksma: “Uiteraard heeft iedereen de verantwoordelijkheid om zelf goed voor zijn dieren te zorgen. Maar het is nodig dat we grenzen stellen aan dieren die we wel en niet kunnen houden. De positieflijst maakt een eind aan bijvoorbeeld het thuis houden van wasberen”.

Criteria

Om tot een positieflijst te komen, deed Wageningen University & Research centre onderzoek naar 90 zoogdiersoorten. Daarbij werd de hulp ingeroepen van verschillende deskundigen, waaronder de Sophia-Vereeniging. Als belangrijkste criterium hanteerde zij het welzijn van de dieren: een te houden dier moet gedomesticeerd zijn, met mensen kunnen leven en zijn natuurlijke gedrag kunnen vertonen. Andere criteria waren mogelijke overdracht van ziektes en het risico op faunavervalsing, waarbij een uitheems dier zich in de vrije natuur vestigt en daar schade en overlast veroorzaakt. Onder meer op basis van dit onderzoek is de positieflijst ingevuld met dieren die geschikt geacht worden om te houden, waaronder honden, katten en landbouwdieren als koeien en varkens.

Bezwaren

Bij de invoering op 1 februari 2015 is de positieflijst nog niet volledig; nog zo’n 200 diersoorten worden onderzocht. Hoewel de Sophia-Vereeniging blij is dat er eindelijk paal en perk gesteld wordt aan het houden van dieren, zullen er ook dieren op de positieflijst komen die daar niet thuishoren. Zo staan er verschillende soorten gerbils op de eerste versie van de lijst, die de Sophia-Vereeniging niet geschikt acht als huisdier. Deze dieren leven van nature in volstrekt andere omstandigheden dan de Nederlandse. De Sophia-Vereeniging streeft ernaar dat de positieflijst zo adequaat mogelijk weergeeft welke dieren gehouden zouden mogen worden. Daartoe blijft zij overleg voeren met de verschillende betrokken partijen.

Overgangsregeling

Sinds juli 2013 neemt de Sophia-Vereeniging deel aan een werkgroep van het ministerie van Economische Zaken, die adviseert over de invoering van de vastgestelde positieflijst voor zoogdieren. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder meer de externe communicatie en de handhaving, die onder de verantwoordelijkheid komt te vallen van de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming, het Korps landelijke politiediensten en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Voor eigenaren die nu een huisdier bezitten dat per 1 februari 2015 niet meer is toegestaan, komt er een overgangsregeling. Voor een aantal dieren gaan specifieke en strenge voorwaarden gelden, waaraan houders en handelaren moeten voldoen om een vergunning te krijgen. Het gaat dan bijvoorbeeld om specialistische kennis of voldoende leefruimte. Daarnaast komt er een koppeling met een dierenartsverklaring en een fok- en handelsverbod. In het komende jaar zal de Sophia-Vereeniging bovendien bijdragen aan de invoering van een positieflijst voor vogels en reptielen.

Met vragen over de Positieflijst kunt u terecht bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, via het contactformulier op de website RVO.nl of telefonisch via 088 – 042 42 42.