Laat de jaarwisseling niet opnieuw een oorlogssituatie voor mens en dier worden

‘We moeten ons voorbereiden op een oorlogssituatie’. Eerder deze maand was dat de donkere boodschap die Mark Rutte als nieuwe topman van de NAVO voor zijn publiek had. Vandaag krijgt Rutte zijn zin, maar anders dan hij bedoelde. Nederland maakt zich vandaag op voor iets dat het beste te vergelijken is met een oorlogsnacht, zoals elk jaar met oud en nieuw. Afgelopen jaarwisseling moesten meer dan 1.200 slachtoffers worden behandeld door een arts. De helft van de slachtoffers waren kinderen van 19 jaar of jonger. Handen en vingers moesten worden geamputeerd, verschillende mensen raakten blind. Er vielen twee doden. Welkom in het nieuwe jaar!

De Onderzoeksraad voor Veiligheid noemde de jaarwisseling niet voor niets ‘Het meest onveilige feest van het jaar’. De gewonden vallen lang niet allemaal door zwaar illegaal vuurwerk, zoals veel mensen denken. Honderden slachtoffers zijn getroffen door ‘gewoon’ legaal vuurwerk, in veel gevallen door anderen afgestoken.

Ook voor dieren zijn de gevolgen van vuurwerk groot. De meeste honden en katten raken totaal in paniek van alle knallen. Veel huisdiereigenaren zijn al weken, soms maanden bezig met voorbereidingen om hun hond, kat of ander dier door de luidruchtige jaarwisseling heen te loodsen. Ze laten de dieren aan knallen wennen met knalgeluiden of ze schaffen kalmerende medicijnen voor hun dieren aan. Anderen zoeken hun heil elders en boeken een vakantiehuisje op een plek waar geen vuurwerk wordt afgestoken, om hun hond de jaarlijkse paniekaanval te besparen. Ondanks alle maatregelen vluchten elk jaar talloze huisdieren in totale paniek weg. Sommige worden nooit teruggevonden.

Niet alleen huisdieren hebben veel last van vuurwerk. De gevolgen voor andere dieren zijn minstens even groot. Nachtelijke radarbeelden van natuurgebieden laten de grote impact van vuurwerk op dieren in het wild zien. Om middernacht, als in omringende gemeenten vuurwerk wordt afgestoken, zie je op die beelden vele duizenden vogels opvliegen. Voor vogels kost deze acute vluchtreactie ontzettend veel energie. Dat heeft funeste gevolgen: in de winter hebben vogels het sowieso zwaar, door de kou en door weinig voedsel. Paniek door vuurwerk is echt het allerlaatste wat ze nodig hebben.

De lokale vuurwerkverboden die gemeentebesturen afkondigen, tonen dat steeds meer lagere overheden ervan overtuigd zijn dat de kortstondige pret van de vuurwerkliefhebbers niet opweegt tegen de vele nadelen van vuurwerk voor mens en dier. Het is diep droevig dat de opeenvolgende kabinetten en de Tweede Kamer het daarentegen nog steeds niet aandurven om vuurwerk landelijk te verbieden. Niet alleen vanwege alle vuurwerkincidenten, de branden, de vele gewonden en de manier waarop vuurwerk als wapen wordt gebruikt, maar ook vanwege de angst, stress en schade bij dieren.

Jaarlijks willens en wetens een oorlogssituatie creëren, is een traditie waar we toch echt eens een punt achter zouden moeten zetten.