Aan het einde van lief en leed

Als dierenarts heb ik het voorrecht om de diepe band tussen een eigenaar en huisdier van dichtbij mee te maken. Met veel eigenaren heb ik zelf ook een goede band: zij vertrouwen de medische zorg van hun geliefde huisdier soms al jaren aan mij toe. Het is een bijzondere relatie, gebaseerd op vertrouwen en goede zorg. Maar er zijn momenten in mijn werk waarop de grens bereikt is van wat mogelijk of waardig is voor mijn patiënten.

Tara

Vandaag was zo’n dag. Het was een van die dagen waarop de zware, maar liefdevolle keuze voor euthanasie genomen moest worden. Tara, een stokoude Bouvier, kwam de spreekkamer binnen met haar eigenaar Joeri. Tara was al jaren zijn trouwe metgezel geweest, maar de laatste maanden werden steeds zwaarder. We konden Tara geen pijnvrij leven meer bieden en het was duidelijk dat zij niet meer kon genieten van het leven. In de spreekkamer vertelt Joeri, met tranen in zijn ogen maar een kleine lach op zijn gezicht, over Tara’s laatste wandeling vanochtend. 

De beslissing om een dier in te laten slapen is nooit een gemakkelijke. De keuze tussen leven en dood is geen simpele. Het vinden van een balans tussen het respecteren van de wensen van de eigenaar, het erkennen van de lijdensweg van het dier en het begrip voor de unieke band die ze met elkaar delen is een uitdaging voor elke dierenarts. In geval van Tara was het voor mij duidelijk: dit wordt niet meer beter en het begint een lijdensweg te worden. Gelukkig was Joeri het met mij eens. Hij wilde natuurlijk ook niet dat ‘zijn meisje’ ging lijden. Tara is rustig in slaap gebracht en daarna geëuthanaseerd met haar hoofd op de schoot van haar baas.

Moeilijke afwegingen

Voor Tara was de keuze duidelijk en uiteindelijk snel gemaakt, maar wat doe je als dat niet zo is? In sommige gevallen zijn de opties niet zwart-wit. Als een dier bijvoorbeeld een goede kans heeft op genezing, maar de weg daar naartoe lang en pijnlijk is. Waar doe je dan goed aan? Dit zijn ethische vragen waar wij mensen behoorlijk in visie verschillen. Er spelen daarnaast veel factoren mee in de afweging. We willen dat een dier een goede kwaliteit van leven heeft, maar ook de leeftijd, de kosten en haalbaarheid van de nazorg zijn belangrijke factoren. Dit zijn vaak moeilijke gesprekken en zeker wanneer er geen vertrouwensband is kan het lastig zijn om hierin samen tot een beslissing te komen. 

Een goede voorbereiding

Dan rijst de vraag: wat kan helpen om duidelijkheid te geven in deze moeilijke beslissingen? Als eigenaar wil je er eigenlijk niet over nadenken, toch is het goed om dit te doen voordat het moment er is. Wat vind jij redelijk en dierwaardig? Waar zijn jouw grenzen? Als er meer mensen zijn die zeggenschap hebben, bespreek het ook met elkaar. Hebben jullie hierin dezelfde visie? Door dit vooraf te bespreken voorkom je dat je dit voor het eerst doet op een emotioneel moment.

Als je dier ziek wordt, ga dan in gesprek met je dierenarts. Wat is de verwachting van het traject en op welke signalen kun je letten? Deze gesprekken zijn ontzettend waardevol als het gaat een goede kwaliteit van leven. Als het om een chronisch aandoening gaat (bijvoorbeeld artrose of nierziekte), dan helpt het om filmpjes te maken. Omdat dieren met deze aandoeningen langzaam achteruitgaan, heb je steeds tijd om aan de nieuwe situatie te wennen. Hierdoor heb je soms niet door hoe slecht het eigenlijk gaat ten opzichte van vroeger. Met een filmpje is het verschil vaak beter te zien, waardoor je een goede inschatting kan maken hoe het echt gaat.

Communicatie staat voorop

Het belangrijkste is om goed na te denken over je eigen keuzen en te blijven communiceren met de mensen om je heen en met je dierenarts. Zo kun je een weloverwogen keuze maken waar je helemaal achter staat. Hoe dan ook blijft euthanasie een moeilijk moment. Hoe zeker je ook bent dat het de juiste keuze is, het is ontzettend verdrietig om afscheid te moeten nemen van je geliefde huisdier. Maar op dat moment is het voorkomen van een lijdensweg het meest waardevolle dat je je huisdier kan geven.